Artxiboa

0
Gesaltza Añana, 1943. Egilea: Enrique Guinea. Iturria: Vitoria-Gasteizeko Udal Artxiboa.

Gesaltza Añana, 1943. Egilea: Enrique Guinea. Iturria: Vitoria-Gasteizeko Udal Artxiboa.

Berriki, zenbait omenaldi egin zaizkie, antzina, garbilekuetan, beren eguneroko zereginetako batean ziharduten emakumeei. Zalduendo eta Argomaizeko ekimenek gogora ekarri digute zer latza zen bizimodua orain dela hamarkada gutxi arte. Baina, gainera, gune biziro femeninoak zirenez gero (gizonen presentzia hutsaren hurrengoa zen horietan), haien ekarpena, batez ere, hiru aldiz ezkutatutako lanen balioa aitortzea da. Izan ere, ezkutatuak izan dira zaintzaren eremukoak (hau da, etxe barrukoak) izateagatik, emakumeek egiteagatik eta landa-eremuan hiriguneetan baino luzeago iraun izanagatik.

 (gehiago…)

0
Agurain, 2017. Argazkia: Bea Gallego.

Agurain, 2017. Argazkia: Bea Gallego.

Egunsentiko kantuak herri-debozioaren ezinbesteko elementuetako bat izan dira landa-eremuan, XXI. mendearen hasieran oraindik ere bizirik dirautenak (bai, behintzat, pandemia aurreko garaian) Arabako hainbat herritan. Ezaugarri komunak dituzte haien artean, baina leku batetik bestera ezaugarri desberdinak ere badituzte.

Orokorrean, dakigunez, XVII. mendean baziren “auroro, iratzartzaile edo rosariero” izenekoen kofradiak edo ermandadeak, fededunei egunsentiko arrosariorako dei egiten zietenak. Alabaina, une gorena XVIII. mendetik aurrera izan zen, arrosarioarekiko debozioari lotuta. Horrela, igande eta jaiegunetan arrosarioak kantatzen hasi ziren, doinu soil eta herrikoiekin. Gero talde antolatuak sortu ziren, eskuargi, txilin eta guzti ibiltzen zirenak, eta auzotarrei gonbit egiten zieten goizeko lehenengo mezako arrosarioa errezatzera joateko. Horren aurretik, santuaren eta jaiegunaren aipamena egiten zuten, arrosario hori haiei eskaintzen zitzaielako.

 (gehiago…)