Etnografia atalak
Burgiko presa. Ezka ibaia. Egilea: Gaizka Aranguren
Aurreko astean argitaratutako artikuluan presek ibaietan eragiten duten kalteaz hitz egin genuen, baita ondarearekin duten loturaz ere. Hemen horren adibide adierazgarri batzuk:
Adibide adierazgarriak
Iruñeko Santa Engraziako presa XIII. mendetik dago dokumentatua. Hamarkada batzuk daramatza erabilpenik gabe. Aunitz izan dira ukan dituen erabilpenak. Kautxuaren industria azkena, XX. mendean. Arga ibaiak apurtu zuen duela urte batzuk eta, horren ondorioz, sortzen zuen ur-lamina desagertu eta Iruñeko arraun klub batek ezin du kirolerako erabiltzen jarraitu. Eztabaida bizia izan da. Legeak eraisteko agintzen du, baita Ebroko Ur Konfederazioak eta Nafarroa Garaiko gobernuko ingurumen sailak, baina udalak berreraiki nahi duela erran du orain arte. Ondasun gisa duen balioa azpimarratu dute berreraiki nahi dutenek, baina bere bihotza erakusteko biderik onena, hain zuzen ere, eraitsi eta ertz batean barrukaldea erakutsi ahal izatea litzateke. Ondare immaterialaren ikuspegitik, nabarmen, arraun klubaren erabilera ez litzateke argudio.
Burgiko presa txikia. Egilea: Iñaki Porto.
Duela hamarkada gutxira arte garia eta artoa ehotzeko oinarrizko eraikinak ziren errotak eta presak. Gerora, argindarra sortzeko erabili dira aunitz. Ibaiaren jario naturala moztu eta uraren jarraikortasuna eteten genuen, ezinbertzean. Ura pilatu eta lur landua ureztatzeko ere erabili ditugu presak. Mendetan zehar pilatu dira. Gaur arte. (gehiago…)
Erronda Galdakaon, Santa Ageda bezperan (2011/02/04). (Argazkia: E. X. Dueñas)
Nahiz eta Inauteriak deitu izan ziren, garai batean, herrialde honetan, Neguko festa nagusia, Katolizismoaren esparruan eta Gabonetako zikloa alde batera utzita, Santa Ageda ospakizunak, aurreko Kandelario eta San Blasekin, kutsu sakratu-ludikoa duen “jai-trilogia” dei genezakeena osatu dute. (gehiago…)
Jesus Unibaso behia eskuz jezten Urdulizen. Iturria: Jesus Unibaso.
Garai batean behiak eskuz zelan jezten edo erasten zituzten hartuko dugu hizpide. Behiak eraisteko, nolabaiteko giro lasaia sortu behar izaten zen ukuiluan. Kortako azpiak garbitu, eta behiei pentsua botatzen zitzaien askan, geldi-geldi egon zitezen.
Balde batean ura jarrita, ondo garbitzen zitzaizkion animaliari erroak, errapea. Eta, gero, aulkia hartzen zen, hiru hankakoa eta erdian zulo bat zuena, batetik bestera erraz eroateko modukoa.
Antzina, zuzenean jezten zen esnea zinkezko balde batera; baina, gerora, hura erortzeko arriskua zela-eta, lehenengo tanke edo ontzi batera ateratzen zen esnea eta handik baldera botatzen zuten. Hala ere, zuzenean baldera eraitsiz gero, bereziki plastikozko baldeen erabilera zabaldu zenean, ontziari belaunez eta oinez ondo eusteko ardura hartu beharra zegoen, ontzi horiek ez baitira batere egonkorrak.
Bilbo-Abando
Colon de Larreategi, 14 – 2. esk.48001 Bilbo (Bizkaia)
Tel.: +34 94 443 76 84
labayru@labayru.eus
Derio
Larrauri, 1A - 5.a48160 Derio (Bizkaia)
Tel.: +34 94 406 01 71
idazkaritza@labayru.eus
Bilbo-Bolueta
Metroalde eraikinaBilbo-Galdakao errep., 6A
48004 Bilbo (Bizkaia)
Tel.: +34 94 607 72 10
labayru@labayru.eus
