Artxiboa
1992ko Eskiulako emazte maskarada. Iturria: Iker Uthurralt.
Maskaradak Xiberoako inauteri tradizionalak dira. Maskaradetan, gizartea aurkeztürik da bitan banatürik. Alde batetik gorriak, gizarte ona, garbia eta zentzüzkoa. Horien artean 5 aitzindariak edireiten dütügü, jauna eta anderea, laboraria eta laborarisa baita marexalak. Horien eretzean, beltzak, zikinak, itsusiak eta morala gabekoak dütügü. Horien artean, buhameak badütügü, Xiberoan aspaldidanik integratü direnak, nahiz eta lüzaz gizarteak iritzi negatibo haietaz üken. Horrez gain, leheneko ofizioetan lanean ari ziren pertsonaiak badira, xorrotxak ezpatak xorroxten zütüenak, kerestuak zamaiak kerestatzen zütüenak edo kauterak bertz xilodünak betatxatzen zütüenak. Maskaraden helbürüa, gizartea itxüratzeaz gain, azken horren kritikatzea da, satirikoa izatez.
Libertimendua Lekornen, 2023. Egilea: Pantxix Bidart.
Xiberoko maskaradak, Ituren/Zubietako Joaldunak, Lantzeko ihauteriak…, ezagunak badira, ez da oraindik Santibate eta Libertimenduaren kasua, Iparraldetik at, behintzat. Baxe Nafarroko Ihauteri honek bi buru ditu: Santibate gaua, Zirtzilen pesta, eta Libertimendua eguna, Bolanten pesta, biak ezin berexiak. Santibaten, gazteria etxez etxe (edo ostatuz ostatu) dabila, gaua kantuz eta bertsotan emanez. Gaur, Libertimenduaz ariko gira (Santibaterena ondoko artikulu baterako utziz).
Garazi aldean, Libertimendua Antton Lukuren bultzadaz berrabiatu zen. Laster, Mattin Irigoienek Donapaulen segiturik. Hergarai eta Aldudeko baleak geroxago. Azkenik Lapurdiko mugak gainditurik, Makea, Lekorne, Luhuso alderat iritsi zen. Azkenik, duela, 3zpa4 urte, Hazparneko gazteria forma horri lotu zitzaion.
Bilbo-Abando
Colon de Larreategi, 14 – 2. esk.48001 Bilbo (Bizkaia)
Tel.: +34 94 443 76 84
labayru@labayru.eus
Derio
Larrauri, 1A - 5.a48160 Derio (Bizkaia)
Tel.: +34 94 406 01 71
idazkaritza@labayru.eus
Bilbo-Bolueta
Metroalde eraikinaBilbo-Galdakao errep., 6A
48004 Bilbo (Bizkaia)
Tel.: +34 94 607 72 10
labayru@labayru.eus
