Etnografia atalak
Garia ebakitzen Zeanurin (Bizkaia), 1920. Iturria: Felipe Manterolaren Funtsa.
Landa mekanizatu aurretik, uzta eskuz batzen zen garaian, esku batez hartzen zen laborea eta besteaz igitaiari heltzen zitzaion, eta laborea lurrean uzten zen, moztuta; horrela, eskua libre geratzen zen, eragiketa behin eta berriz errepikatzeko. Beste pertsona bat joaten zen atzetik, emakumea gehienetan, sorta haiek jasotzeko; zereal zurtoinak soka gisa erabiltzen zituzten, eta sortak lotzen zituzten, harik eta gabilak osatu arte. Gabila horien bitartez errazago baliatzen zen laborea, ezkaratzera eraman bitartean. (gehiago…)
Larraulgo Txuringadi errota. Iturria: Nora Urbizu.
Ehotzea, laboreen aleak birrindu edo hausteari esaten zaio, sakatuz, zapalduz, joz. Ehotzea, gizakiaren lehen jarduera adimentsuetako bat omen da, elikagaiak prozesatzearen lehen pausoa.
Azken Brontze Aroan horren berri bazuten gure inguruko biztanleek. Hori islatu dute Basagain eta Intxur Burdin Aroko herrixketan egindako indusketetan agertutako esku-errotek; Gipuzkoako Anoetan eta Albizturren ere barku-formako esku-errota bana aurkitu zituzten. Dirudienez, etxebizitzari lotuta agertu dira, hau da, espazio berean. (gehiago…)
Llanteno. Egilea: Josu Larrinaga Zugadi.
Hurbil dago Aratusteen garaia. Hori da Bizkaiko Enkarterrien Inauteriak izendatzeko erabiltzen den terminoa. Izendapen orokor horretatik eratortzen da, hain zuzen, Enkarterriko ekitaldi berezienetako bat: Ostegun Lodiko ikasleen bilketa (gerora, Inauteri asteartera eramana), Aratuste izenez ezaguna. Isildurik edo desagerturik gelditu zen militarren matxinadaren garaian, ondorengo gerran eta diktadura frankistaren garaian. Haurren bilketa hori, herrialdeko gainerako lurraldeetan bezala, ostegunean egiten zen (Ostegun Gizen, Egun Zuri edo Egun ttun ttun izenez ezaguna), eta eskolatik abiatzen zen, bertako irakaslearen zuzendaritza edo ikuskaritzapean; herriko bazterretan ibiltzen ziren denak, eskean. (gehiago…)
Txikiteroen jaia, Bilboko Zazpikaleetan (2024-10-11). Egilea: Zuriñe Goitia.
Bilbainada Bizkaiko genero musikala da, nagusiki Bilboko Hiribilduan garatua eta abesti herrikoietan oinarritua. Bilbainaden letrek Hiribilduan eta inguruko herrietan jazotako izaera sozialeko gertakari eta gertaeren inguruan hitz egiten dute.
Abesti alai hauek hiriko albiste, bizipen, usadio, ohitura eta gertaera historikoak aireratzen dituzte, nostalgia eta ironia puntu batekin. Bilbainada tipikoak ezaugarri berezi bat du: abesti berean hiru edo lau aldiz aldatzen da erritmoa. Adibidez, habanera batekin has daiteke, jota batekin jarraitu, eta fandango batekin amaitu. XIX. mendean zehar garaiko folkloreak kopla eta abesti hauetan izandako eragin handiagatik gertatzen da hori; adibidez, Amerikak gure kantutegian duen eraginaren ondorioz, habanera erritmoa sortu zen.
Bilbo-Abando
Colon de Larreategi 14, 2. esk.48001 Bilbo (Bizkaia)
Tel.: +34 94 443 76 84
labayru@labayru.eus
Derio
Larrauri 1A, 5.a48160 Derio (Bizkaia)
Tel.: +34 94 406 01 71
idazkaritza@labayru.eus
Bilbo-Bolueta
Metroalde eraikinaBilbo-Galdakao errep. 6A
48004 Bilbo (Bizkaia)
Tel.: +34 94 607 72 10
labayru@labayru.eus
